De term ‘conceptalbum’ beschrijft een muziekalbum waarbij de nummers onderling inhoudelijk aan elkaar verbonden zijn. De rockopera ‘Tommy’ van The Who en Pink Floyd’s ‘The Wall’ zijn bekende voorbeelden.
‘Dust Bowl Ballads’ van Woody Guthrie wordt gezien als het (bijna) allereerste conceptalbum. Dit album, dat in 1940 werd uitgebracht, gaat over de Dust Bowl. Dit was de naam die werd gegeven aan de Southern Great Plains in de Verenigde Staten, nadat dit gebied in de jaren ‘30 werd getroffen door grote droogte en zandstormen die mensen, vee en gewassen vernietigden. Dit dwong de lokale boeren om massaal naar Californië te vertrekken. Guthrie schreef zelf over het album:
“I've lived in these duststorms just about all my life. (I mean, I tried to live). I met millions of good folks trying to hang on and to stay alive with the dust cutting down every hope. I am made out of this dust and out of this fast wind and I know that I'm going to win out on top of both of them if only my government and my office holder will help me. I wrote up these eight songs here to try to show you how it is to live under the wild and windy actions of the great duststorms that ride in and out and up and down.”
Het in 1976 uitgebrachte album ‘L’homme a tête de chou’ van Serge Gainsbourg vertelt het verhaal van een veertigjarige man die een relatie begint met de vrijgevochten Marilou. De inspiratie voor het album kwam van een sculptuur die Gainsbourg had gekocht van kunstenaar Claude Lalanne. Deze sculptuur staat ook op de albumhoes afgebeeld en stelt een mannelijke figuur voor met een kool als kop.
De verteller krijgt een erotische relatie met de verleidelijke Marilou maar vermoordt haar nadat hij haar met twee rockers in bed treft. De hoofdfiguur eindigt uiteindelijk in het gekkenhuis. De eveneens legendarische Franse zanger Alain Bashung maakte in 2011 een integrale coverversie van dit album maar hij stierf voordat het werd uitgebracht.
Sommige conceptalbums betekenen het einde van een groep. De ambitieuze opzet van het album ‘666’ van Aphrodite’s Child veroorzaakte niet alleen veel spanningen tussen de leden Demis Roussos en Vangelis, maar ook met de platenmaatschappij. Vangelis wilde met dit album nieuwe wegen inslaan terwijl de rest van de band meer bij de psych-pop wilde blijven die hen zo veel succes had gebracht. Toen het album in 1972 eindelijk verscheen (Salvador Dali vergeleek het met de Sagrada Familia), was de in Europa zeer populaire groep al uiteengevallen. Het album zelf is een interpretatie van het boek ‘Openbaring’. 666 is het nummer van ‘het Beest’ en refereert aan de duivel. Als je dit getal kabbalistisch bekijkt, zou het een gematria kunnen zijn voor ‘Nron Qsr’ oftewel ‘Nero Caesar’. (Check zeker ook even de Numberphile video over het getal 666 op Youtube).
‘Joe’s Garage’ van Frank Zappa vertelt het verhaal van hoofdpersoon Joe’s carrière in de muziekindustrie. De seksuele en soms vrouwonvriendelijke toon van het album, waarop onder andere een ‘wet T-shirt’ wedstrijd wordt geparodieerd, zou tegenwoordig wel eens gevoelig kunnen liggen, maar Zappa was een groot voorvechter van het vrije woord. Hilarisch zijn de beschrijvingen van de ondervraging van Frank Zappa tijdens de senaathoorzitting over ‘Porn Rock’. Een zitting die was aangevraagd door o.a. Tipper Gore (de vrouw van Al) en die later zou leiden tot de kinderachtige ‘Parental Guidance: Explicit Lyrics’-stickers op albums.
