Onze groepsbezoeken kunnen nog steeds niet terug opgestart worden. Gelukkig kunnen wij blijven rekenen op onze gidsen. Deze boeiende vertellers loodsen je ook via de digitale weg het museum binnen. Vandaag is gids Juanan Soria aan het woord.
Het is raak
"Niet aanraken aub! Het zijn woorden die de museumbewakers dagelijks in de zalen van het S.M.A.K. gebruiken om de bezoekers erop te wijzen dat ze de kunstwerken niet fysiek mogen aanraken. Het is een routine situatie als gevolg van een onvervangbare relatie tussen de bezoeker en de getoonde kunstwerken. Het lijkt niet te geloven dat ik deze momenten van spanning, die ik als gids moet trachten te vermijden, gemist heb in deze voorbije drie stille maanden van lockdown.
Een museum is een ontmoetingsplek tussen de toeschouwer en de opstelling van de tentoonstelling. Een plek waar de bezoeker kan dromen, nadenken, genieten, boos worden,… maar vooral een plek waar hij een fysieke en zintuigelijke ervaring kan hebben. Een museum is zinloos als het geen mensen mag ontvangen.
De Coronatijd heeft een nieuwe realiteit tot bij ons gebracht zoals verschillende nieuwe afspraken of een aantal beperkingen van vrijheid. Onder deze beperkingen valt ook het bezoeken van een museum. Men zocht vervanging en maakte gebruik van een grote waaier aan digitale oplossingen bvb: een rondleiding van een tentoonstelling volgen ‘uit jouw kot’ of een geselecteerd kunstwerk leren kennen door middel van een korte beschrijving van een curator via social media,… De digitale ervaring lijkt mee zeer beperkt en het mist sommige aspecten van een kunstwerk die essentieel zijn voor een bezoek, want een bezoek is meer dan alleen het visuele. De opstelling van de kunstwerken in een ruimte, het gekozen licht, de intensiteit van de kleur bepaald door deze keuze, de geur en de textuur van de materialen, de werken die doen denken aan een of smaak of herinnering,…
Ik denk dat een gids meer dan een verteller of toner moet zijn. Woorden en beelden worden constant gebruikt bij de digitale oplossingen maar dit alleen is niet genoeg. Een kunstwerk is veel meer. Volgens mij is een gids een zintuigelijke bemiddelaar die de bezoeker helpt om verder te raken. Een gids is als een sleutel om de juiste deuren van de zintuigen te openen naar een bepaald kunstwerk.
‘Interminável’ van Artur Barrio was een efemere ruimtelijke installatie tijdens de onvergetelijke tentoonstelling ‘Highlights for a future. De collectie (1)’. De installatie bestond uit gebruikelijke en dagelijkse elementen zoals koffie, wijn, brood,… verspreid in de ruimte opgesteld. Koffie op de grond, bergen oud brood in de hoeken en flessen wijn gestapeld tegen de muur. Één van mijn gegidste rondleidingen tijdens deze tentoonstelling was samen met een OKAN groep die het NED aan het leren was. Met die doelgroep moet je een ‘internationale taal’ gebruiken en de zintuigen prikkelen leek mij het beste. Om het kunstwerk te activeren koos ik voor een ongewone manier als eerste benadering: de installatie bezoeken met bedekte ogen en op blote voeten. Op die manier voelden ze intenser de eigenschappen van de gebruikte materialen van Barrio dan via een normale (visuele) wijze. Niet kijken maar wel ruiken, voelen, doet denken en ervaren. Ik herinner mij nog de angstige gezichten van de bewakers toen ze een onrustige groep geblinddoekte tieners op blote voeten de zaal zagen binnenkomen. Na deze eerste ervaring verlieten we de zaal en bespraken we samen onze gevoelens en verwachtingen. Er waren meerdere interpretaties en gevoelens. Van angst tot plezier, van linken met hun landen tot een totale ontsteltenis. Na deze spontane conversatie gingen we opnieuw naar de installatie, maar nu op een traditionele wijze om de bewakers te kalmeren. De leerlingen en de lesgevers straalden enthousiasme uit en ze waren enorm verrast door de originele manier waarop ze het werk van Barrio hadden benaderd en ontdekt. Het was raak!
Voor een hedendaags museum zoals S.M.A.K. is de fysieke ervaring van de bezoekers belangrijker dan ooit. Kom opnieuw naar de musea en laat je (aan)raken door een kunstwerk, aub!"
Juanan Soria
Juanan Soria is beeldend kunstenaar. Sinds de lente van 2018 werkt hij als gids in het S.M.A.K..
GROEPSBEZOEK
We hopen dat we opnieuw groepsbezoeken kunnen toelaten maar dit is onder voorbehoud van wat de nationale veiligheidsraad zal beslissen in de toekomst.
Via deze link vind je alle informatie.
