Portret van de kunstenaar door hemzelf (XIII)

‘Portret van de kunstenaar door hemzelf (XIII)’ maakt deel uit van de fotografische reeks Portretten van de Kunstenaar, die Jan Vercruysse tussen 1977 en 1984 vervaardigde. Deze zorgvuldig geënsceneerde foto’s werden afgedrukt in een enkelvoudige oplage; de reproduceerbaarheid werd niet aan het toeval overgelaten. Het beeld laat een zwart-witfoto van Vercruysse zien, met een attribuut in de vorm van een masker, zodat zijn aangezicht onzichtbaar blijft. Dit zelfportret biedt geen momentopname, maar is van a tot z beredeneerd en in scène gezet. Het beeld verwijst naar de voorstelling van de kunstenaar en heeft weinig uitstaans met de mens Jan Vercruysse. Dit zelfportret is een en al performance en pose, waarbij het eigen ik of het diepere wezen verborgen blijft. Het theatrale gebaar van de kunstenaarshand en de geometrische vlakken op de achtergrond suggereren een kubistisch of zelfs surrealistisch kader. Via dergelijke composities zinspeelt Vercruysse op de historische conventies van de traditionele portretkunst en tast hij de grenzen daarvan af. Zijn portretten laten zich lezen als strak geregisseerde voorstellingen met minimale variaties, die op hun beurt subtiele verwijzingen zijn naar Vercruysses visie op het kunstenaarschap.