P. Lappat

Dit portret maakt deel uit van de vroege serie Porträts die Thomas Ruff vanaf 1981 vervaardigt. Hij fotografeert zijn leeftijdsgenoten, jonge mensen van dezelfde leeftijd met uitdrukkingloze gezichten die de steriele observatie van de wetenschapper combineren met een passie voor het kijken. Hij ontwikkelt een seriële typologie die verwant is aan die van de Bechers. Tot midden jaren 1980 toont hij de gezichten van vrienden en kennissen in een klassieke compositie van hoofd en boventorso, waarbij de positie van het hoofd en de kleur van de achtergrond kon variëren. In een tweede fase, waarin onder andere het portret van ‘P. Lappat’ is gemaakt, fotografeert hij zijn modellen frontaal tegenover een witte achtergrond. Identiteitsfoto’s, als het ware. Politionele en wetenschappelijke fotografie zal Ruff van meet af aan fascineren en gaandeweg groeit zijn interesse voor net die fotografische technologie die voor informatieverwerving ingezet wordt. In zijn portretten daarentegen wordt de met de fotografie verbonden eis tot controle nog van de hand gewezen. Het lijkt alsof de geportretteerden de rollen hebben omgedraaid en op hun beurt de kijker aan een kritisch onderzoek onderwerpen. Dit psychosociale vacuüm, dat ook in de neutraliteit van de witte achtergrond zichtbaar is, maakt van hen persoonlijkheden van een hogere orde. Het leidt tot een vorm van ontmoeting met gelijke kansen voor kijker en model en vergroot de speelruimte van de projecties op bepalende, namelijk realistische wijze: juist de geportretteerden lijken aanspraak te maken op het recht om zelf de wereld en de eigen persoonlijkheid vorm te geven. Het gebruik van kleurenfotografie versterkt het binaire karakter dat enerzijds de exacte reproductie van de werkelijkheid vertegenwoordigt, maar anderzijds ook van het emotionele van de observatie getuigt. Het kader van de fotografische setting weerspiegelt zich in de ogen van ‘P. Lappat’ in de vorm van twee fotolampen, de een lager dan de andere geplaatst. Daarmee werden op hoogst gereduceerde wijze de voorzorgsmaatregelen van Ruff prijsgegeven, werd zijn enscenerende functie binnen deze ruimte bepaald.