Concetto spaziale

In de periode van 1964 tot 1966 realiseerde Lucio Fontana een van zijn laatste reeksen, bestaande uit niet minder dan 179 Teatrini oftewel ‘kleine theaters’. Hij experimenteerde hier met de beperkingen en mogelijkheden van een afgelijnde ruimte, een theatrale setting met voor- en achtergrond. De Teatrini vertrekken allemaal van hetzelfde basisprincipe: Fontana ontwierp een gelakte houten kader met daarachter een monochroom canvas als de achterzijde van het ‘theater’, die hij vaak doorboorde met een compositie buchi (gaten), of een enkele keer een snede. Fontana noemde deze ondubbelzinnige samenvoeging van invloeden en stijlen een soort ‘realistisch Spatialisme. Een beetje in de lijn van die Pop Art dingen… maar dan wel op mijn manier’. Het ‘Concetto spaziale’ uit de collectie van S.M.A.K. is net als de meeste werken uit de Teatrini-serie opgebouwd uit een gelakt frame met drie licht golvende, gekartelde binnenzijden. De onderste zijde van het kader lijkt het podium voor te stellen, met een uitgesneden stilleven, als het decor binnen de mise-en-scène van het theater, ‘voorwerpen’ die doen denken aan bomen, bergen of ondefinieerbare landschapsformaties. In dit geval herinneren de donkere bolvormige objecten aan Fontana’s Natura-sculpturen. Sommige werken uit de Teatrini-serie volgen duidelijk een oriëntaalse ornamentale traditie, bijvoorbeeld wanneer hun blinkend gelakte kader overeenkomsten vertoont met de typische Japanse lakdoosjes. Fontana’s spel met ruimtelijkheid neemt in de Teatrini verschillende vormen aan: de schaduwen die het kader op het doek werpen, vergroten de perceptie van een uitgebreide ruimte, terwijl de gaten in de achterwand het bestaan van nog een extra dimensie achter het kunstwerk suggereren.