Al snel na de aankondiging van deze KASK-lezing oversteeg de populariteit van Berlinde De Bruyckere de grootte van de ruimte in de Bijloke waar de lezing oorspronkelijk was gepland. Op het Facebook-evenement reageerden zo maar even 933 gegadigden. Om een overrompeling te vermijden, werd de lezing verplaatst naar de Miryzaal van het Gentse conservatorium. Niet iedereen op de digitale gastenlijst hield woord, maar toch trotseerden enkele honderden geïnteresseerden de eerste winterkou. De helft ervan koos zelfs al een uurtje vooraf een goede zitplek uit om zeker niets te missen.
Zij die niet naar de lezing kwamen, hadden ongelijk. De Bruyckere is een fenomeen. Op een zeer informele en aangename manier ging het gesprek met auteur Hans Theys van start. Wat als een lezing over de rol van textiel in De Bruyckeres werk was aangekondigd, werd een samenraapsel van anekdotes. Maar daar was het publiek duidelijk voor gekomen. Los van zweverige praatjes die soms aan kunstenaars wordt gelinkt, slaagde De Bruyckere erin om haar passie en emoties helder uiteen te zetten.
Zo maakte ze via een aantal verhalen haar fascinatie voor paardenhuiden duidelijk. Ze vertelde onder meer dat ze jarenlang het magazijn van een huidenhandelaar in Anderlecht niet binnen mocht. Alsof het een schatkamer betrof, beschreef De Bruyckere hoe ze bleef ijveren voor een toegangsticket tot deze voor haar magische plaats. Op een indringende manier vertelde ze over het eerste contact met het materiaal. De keuze voor een specifieke huid is een cruciale stap bij de creatie van nieuw werk. Verder sprak ze over het verband tussen de manier waarop huiden worden geconserveerd en de inhoud van haar werk. Om huiden te beschermen tegen de tand des tijds worden ze gepekeld. Ironisch toch, dat je ‘zout in de wonde moet strooien’ om huid te kunnen bewaren. Al tijdens het preparatieproces van de paardenhuiden nestelt de dualiteit tussen leven en dood, een kernthema binnen De Bruyckeres oeuvre, zich onderhuids.
Van Hans Theys kreeg de talrijk aanwezige jonge artistieke garde dit advies: “Je hoeft nu nog geen idee te hebben van hoe je werk er zal uitzien.” Of in de woorden van De Bruyckere: “Thema’s ontstaan vanzelf. Tijdens mijn zoektocht naar ondersteuning voor een zwaar paardenlichaam botste ik toevallig op twee dunne schragen. Ik was meteen fan van dit contrast. Het is deze dualiteit waar ik altijd opnieuw naar op zoek ga.”
Toeval zorgt er geregeld voor dat de kunstenaar een bepaalde richting inslaat. Zo was ze kort na de aanslagen op de WTC-torens ietwat ongeconcentreerd in was modellen aan het namaken. Door gebrek aan aandacht voor stabiliteit stortten de beelden in elkaar. Een blik op de puinhoop in haar atelier deed De Bruyckere beseffen dat ook fragmenten van lichamen krachtige beelden kunnen vormen. Dit moment betekende voor haar het einde van haar streven naar anatomische perfectie.
En zo raakte de avond onmerkbaar snel gevuld met boeiende onthullingen over gevoelige keerpunten en persoonlijke drijfveren die de ontwikkeling van De Bruyckeres oeuvre mee hebben bepaald. Uit het gesprek sprak zuivere passie voor huid. Een treffende emotieoverdracht in klare taal.
De tentoonstelling Berlinde De Bruyckere. Sculptures & Drawings. 2000 – 2014 loopt nog tot 15.02.2015 in S.M.A.K.
