S.M.A.K. FAQ - Veelgestelde vragen

Een museum is een gebouw waar kunstwerken bewaard en getoond worden. In 1957 werd in Gent de Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst opgericht. Deze vereniging bracht een groep mensen samen die hielden van hedendaagse kunst en die kunstwerken verzamelden. Er was toen nog geen museum of museumgebouw. De kunstwerken werden getoond in het Museum voor Schone Kunsten. Pas in 1999 opende het S.M.A.K., het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst de deuren in het huidige museumgebouw.

Nu kan je zelf lid worden van de 'Vrienden van S.M.A.K.'. Je kan rondleidingen en lezingen volgen, de collectie mee helpen opbouwen en mee ijveren voor een groter museum.

Een ongeluk is snel gebeurd, maar de museummedewerkers weten heel goed wat ze doen. Na de tentoonstelling moeten alle materialen die je niet kan bewaren en kunnen bederven weer opgeruimd worden.

In het geval van het kunstwerk van Artur Barrio, met koffiegruis en broden, kan je niet bewaren. Deze gaan na de tentoonstelling in de vuilnisbak en bij een volgende opstelling worden er nieuwe broden en koffie gekocht. Of denk maar aan het werk met blauwe glitters van Ann Veronica Janssens dat altijd opnieuw wordt uitgestrooid bij een nieuwe tentoonstelling.

Een erfgoedbewaker vertelt over zijn eigen ervaringen: “Ik ben nog nooit in slaap gevallen tijdens mijn werk. Soms als het zeer rustig is in het museum, wat zelden gebeurt, dan durven je ogen wel eens zwaar te worden. Dan moet je snel rechtstaan en rondwandelen. Vroeger was er een nachtwaker in uniform, mét geweer. Vandaag bestaat deze functie niet meer, ’s avonds gaan wij, de erfgoedbewakers, naar huis en wordt het hele museumgebouw beveiligd met een alarm.

De curator - zo heet die persoon - bekijkt, vaak in overleg met de kunstenaar, welke kunstwerken het beste passen bij waar de tentoonstelling over gaat en op welke plek in het museum de werken het meeste tot hun recht komen.

Kunst op zich bestaat niet. Een kunstwerk bestaat. Een kunstenaar bestaat. Een kijker bestaat. Kunst vormt de optelsom van die drie K’s (Kunstwerk + Kunstenaar + Kijker). Het derde ingrediënt is het publiek. “Jeder mensch ist ein Künstler” of “Ieder mens is een kunstenaar”, zei Joseph Beuys. Zolang er mensen zijn, zal er dus kunst zijn. Een kunstenaar wil met beelden iets tonen en vertellen. Na een museumbezoek kom je vaak met meer vragen buiten dan toen je het museum binnenwandelde. Je kijkt niet naar een kunstwerk, je kijkt met een kunstwerk. Omdat hoe jij kijkt en wat je ziet of niet ziet ook iets vertelt over jezelf.

Tekeningen en schilderijen bewaren we in het schilderijendepot. In S.M.A.K. noemen we dit de 'klima'. Dit is een afgesloten ruimte waar de temperatuur en luchtvochtigheid steeds hetzelfde worden gehouden. Precies zoals nodig is zodat de kunstwerken niet kapot gaan en voor eeuwig bewaard blijven. Sculpturen bewaren we in het 3D-depot of de paletrekruimte. Op grote rekken hebben de beeldhouwwerken hun eigen unieke plek. Heel grote werken worden bewaard in een extern depot, buiten het museum. Zoals onder de tribunes van de Ghelamco- arena, het voetbalstadion van KAA Gent.

Het Gentse stadsbestuur wil, in overleg met de Vlaamse overheid, een concreet project opstellen voor een nieuw museumgebouw. Er zou dan ook een ondergrondse verdieping komen voor meer depotruimte voor de uitgebreide collectie van het S.M.A.K.

Untitled (blue glitter) van Ann Veronica Janssens moet telkens opnieuw gemaakt worden. Met één grote, krachtige zwaai smijt een museummedewerker de blauwe glitter in een waaier op de vloer. Om dit te mogen doen heeft S.M.A.K., naast zakken met glitter, een certificaat van de kunstenaar nodig. Daarin legt de kunstenaar precies uit hoe je dit moet doen. Dit is het unieke recept van de kunstenaar.

Als je geluk hebt, kan je dit vragen aan de kunstenaar of aan iemand die met de kunstenaar heeft gesproken (bijvoorbeeld een gids of een museummedewerker) of een tekst lezen waarin de betekenis van het kunstwerk wordt uitgelegd. Je kan ook veel ontdekken door goed te kijken en jezelf een aantal vragen te stellen:

Wat zie ik? Bekijk het werk en al zijn details. Welke vormen vallen op? Hoe worden kleuren gebruikt? Wat trekt je aandacht? Waar doet het werk je aan denken?
Hoe is het werk gemaakt? Waarvan is het gemaakt? Is het een groot of klein werk? Bestaat het uit één deel of uit meerdere delen?
Wat vind ik van het werk? Wat voel ik als ik naar dit werk kijk? Praat erover met iemand anders. Wat ziet deze persoon?

Kort geantwoord: ja! Als je een langer antwoord wil, moet je andere vragen stellen. Is dit kunstwerk door de kunstenaar zelf gemaakt? Is dit het enige, originele en oorspronkelijke werk? Bestaan er andere versies van dit kunstwerk? Het antwoord hierop vind je misschien op het label, dat zich aan de muur bevindt vlakbij het kunstwerk.

Het museum mag jaarlijks een budget van de overheid gebruiken om nieuwe werken aan te kopen voor het publiek. Om het werk Grande Casserole de Moules van Marcel Broodthaers te kopen werd er een groot mosselfeest georganiseerd. Met het geld dat bijeengebracht werd, kocht het museum het kunstwerk aan. Soms ontvangt het museum ook een schenking van een kunstenaar of een verzamelaar of mag het een kunstwerk lenen van de eigenaar.