Tussen september 2015 en februari 2016 trok S.M.A.K. met potlood en papier naar opvangcentra in het Maximilaanpark in Brussel, Poelkapelle, Sijsele, Koksijde, Leopoldsburg en Holsbeek. We nodigden de bewoners uit om te tekenen.
Vrijwilligers van het museum en bevriende kunstenaars zochten de bewoners in de centra op en nodigden hen uit om tekeningen te maken. Uit de vele honderden tekeningen die zo zijn ontstaan, werden gebundeld in het boek 'Van hier tot daar'.
S.M.A.K. ziet dit project als een eerbetoon aan de vluchteling. Deze tekeningen, waarin vluchtelingen de kans kregen om vrij en vanuit zichzelf een beeld te schetsen van hun lotgevallen, geven inzicht in hun belevingswereld. Tekenen bewijst zich daarbij als een heel directe en universele taal.
Ook in de toekomst willen wij betrokken blijven bij de vluchtelingen en onze activiteiten blijven voortzetten.
Hieronder vind je fragmenten uit een Brief aan Gerda Van Den Steen die geschreven werd door Philippe van Cauteren. De volledige brief vind je terug in het boek 'Van hier tot daar'. Ook Rudy Vranckx schreef een beklijvende brief in dat boek.
In december 2014 bezocht ik samen met Tamara Chalabi van de Ruya Foundation drie vluchtelingenkampen ten noorden van Erbil in Irak. De drie kampen werden bewoond door mensen, families en kinderen die halsoverkop waren gevlucht voor het geweld van Daesh. We hadden papier, potloden en tekenmateriaal bij. We dachten dat het misschien goed was om de vluchtelingen uit te nodigen tekeningen te maken. Tegen onze verwachtingen in maakten meer mensen tekeningen dan we hadden gehoopt.
...
Ikzelf was nog nooit in een vluchtelingenkamp geweest, maar ik kan je verzekeren dat het me sindsdien niet meer loslaat...
... In de zomer van 2015 werden de verschrikkelijke gevolgen van de waanzin van Daesh ook in België voelbaar. Duizenden mensen zochten een geïmproviseerd onderdak in het Maximiliaanpark in Brussel in afwachting van iets, wat precies was ook voor hen onduidelijk. Het vergde niet veel tijd of een groepje medewerkers van S.M.A.K. trok naar Brussel om hetzelfde te doen wat in december 2014 in Irak was gebeurd: met potloden, papier, stiften en ander tekenmateriaal de gekwetste individuen en gebroken levens uitnodigen om te tekenen.
Al snel werd de actie herhaald in de verschillende onderkomens voor vluchtelingen op verschillende plaatsen in ons land...
Maar waarom maakt S.M.A.K. een dergelijk engagement waar? Waarom vindt een museum het noodzakelijk om positie in te nemen? Ik zou nu makkelijk kunnen vertellen dat een museum van hedendaagse kunst met zijn twee benen in de realiteit moet staan, en dat de hedendaagse kunst ook vaak een spiegel is van wat in de samenleving gebeurt, en dat… Maar ik wil die weg van holle zinnen en voor het museum efficiënte slogans niet opgaan. “Wat we doen, wordt nooit begrepen, alleen maar goed- en afgekeurd”, heeft ooit één of andere filosoof ons verteld. Het antwoord is eenvoudiger, me dunkt. Als mensen in nood zijn dan moet je proberen hen dat aan te reiken waar je goed in bent, of wat je ter beschikking hebt. Als museum voor hedendaagse kunst gaan we om met kunstenaars, kort gezegd, met beeldenmakers. Dat is waar we goed in zijn.
...
Philippe Van Cauteren
Gent, 9 mei 2016
