Ter gelegenheid van de manifestaties rond de herdenking van de 500ste verjaardag van Keizer Karel maakt Magnum-fotograaf en Gentenaar Carl De Keyzer (°1958) in opdracht van Keizer Karel 2000 een fotoreeks die als tentoonstelling en als boek zal gepresenteerd worden.
Foto’s leggen structuren bloot. Foto’s verbinden elementen en roepen nieuwe verhalen en vragen op. Vergankelijkheid, geschiedenis, traditie, historisch bewustzijn: dit zijn de focuspunten die meehelpen om de sporen van de wereld rond Keizer Karel en het oude EVROPA te evoceren.
De titel van dit project is EVROPA. Carl De Keyzer doorkruiste in 1998-1999 grote delen van West-Europa. Hij brengt het leven in de grote en provinciesteden in beeld en heeft er ook situaties opgezocht waarin het (16de eeuwse) verleden zichtbaar aanwezig is. Deze verbeelding van het verleden vind je, behalve hier en daar in het stadsbeeld, ook terug in allerlei ensceneringen: gecultiveerd tot massaspektakels en herdenkingen. Het traject van de reportage loopt door het Europese territorium van het gigantische imperium dat Karel V in de 16de eeuw heeft verworven. Karel V heerste over de Nederlanden, was koning van Spanje en Duitsland, koning van Napels en regeerder in Milaan (Italië). Via allerlei familie- en huwelijksverbonden strekte zijn macht en invloed zich uit over het Habsburgse rijk (Duitsland, Oostenrijk), Hongarije en Bohemen. Onder zijn keizerschap kende de bekering van de Nieuwe Wereld een ononderbroken uitbreiding. Zo werden Mexico en Peru toegevoegd aan het door Spanje veroverde gebied. Een constante in de 37 jaar durende heerschappij van Karel V over Europa was zijn strijd met Frans I om Bourgondië en Frankrijk. Voor een korte periode bezette Karel V de Provence. Pogingen om Engeland in zijn rijk op te nemen door het huwelijk van zijn zoon met Mary I van Engeland strandden in de weigering van het Engelse Parlement om Filips tot koning te kronen. Aan de oostelijke rand van het Heilige Romeinse Rijk was er de voortdurende dreiging van de Turken. In het zuiden veroverde Karel V, eveneens in de strijd tegen de Turken en de Islamitische opmars, delen van Noord-Afrika (Tunis, Halq al-Wadi). Naast deze externe dreiging, had Karel V ook binnen zijn rijk af te rekenen met religieuze conflicten.
Het was een tijd waarin Luther zich meer en meer profileerde, en waarin Rome gedwongen werd stelling te nemen tegen deze veranderingen. Carl De Keyzer nam het itinerarium van Keizer Karel als leidraad. Alle verplaatsingen van de keizer - de man was 40 jaar lang zo goed als voortdurend onderweg - zijn er minutieus in opgesomd. Hieruit werd een selectie gemaakt voor een nieuw en beeldend itinerarium. Aangezien er aan concrete historische sporen weinig overblijft en een dergelijke inventarisatie van de 16de eeuwse overblijfselen daarenboven ook weinig betekenis zou hebben, heeft Carl De Keyzer geopteerd voor een persoonlijke en subjectieve benadering van het onderwerp, er een ruime betekenis aan gegeven, om zo te komen tot een hedendaags reisverslag met beeldende reflecties over (hoe mensen vandaag omgaan met) het verleden. Carl De Keyzer is de fotograaf bij uitstek om de vergankelijkheid van macht en grootheid, van glamour en verval, raak en subversief vast te leggen, zij het ergens ten Oosten van Eden, zij het in de vele achterkamertjes van kerken en religies. Om maar die twee voorbeelden uit zijn oeuvre te citeren. De Keizer Karel-herdenking is een bezinning over het verleden. Welke erfenis heeft dat machtige Habsburgse rijk vijfhonderd jaar later nagelaten? Wat is er geworden van de plekken die ooit golden als symbolen van een wereldmacht? Hoe gaan mensen vandaag om met dat grootse verleden? "Aan het einde van dit millennium zijn alle landen van Europa zich sterker bewust van hun verleden en hun culturele identiteit," aldus Carl De Keyzer, "de idee om zich te onderscheiden en te profileren dringt zich op. De historische stadskernen zijn haast overal overdadig in ere hersteld. De stad en zijn verleden fungeren als lokmiddel voor toerisme en voor het opkrikken van het lokale eergevoel. De stad is, ondanks de Europese eenmakingsgedachte, teruggekeerd als het centrale paradigma van onze identiteit." Naast deze tendens van zich willen onderscheiden, zijn er echter ook zaken die niet veranderd zijn. Volgens Carl de Keyzer hebben bepaalde gedragsvormen, ontspanning, gewoontes uit de zestiende eeuw zich over de grenzen heen doorgezet. "Toen ik een tijd in Spanje reisde kwam ik tot de vaststelling dat er toch nog heel wat Spaans bloed in Vlaanderen circuleerde. Sommige reacties en sociale afspraken kwamen mij haast tastbaar herkenbaar over. Ook in Duitsland had ik vaak dat gevoel. Een erfenis van Keizer Karel?"
