De collectie van het S.M.A.K. bevat meer dan 1800 werken en beslaat een breed spectrum binnen de internationale kunstgeschiedenis, van 1945 tot nu.
Inside Installations ontvouwt zich in verschillende fasen en confronteert in afwisselende presentaties een tiental installaties uit de collectie met elkaar en met de ruimte waarin ze zich bevinden. De tentoonstelling dompelt je onder in de veelzijdige wereld van installatiekunst én belicht tegelijk de vragen en moeilijkheden die opduiken bij het archiveren en ontsluiten van die soms vrij complexe kunstwerken.
Een blik achter de schermen
Inside Installations focust op de ‘onzichtbare processen’ die zich in het museum afspelen. Hoe gaat een museum om met installaties die voor een zeer specifieke ruimte werden ontworpen? Kan je hier alsnog van afwijken en het werk ergens anders opstellen? Hoe worden installaties gedocumenteerd? Volstaan plannen en foto’s om de exacte opstelling van een installatie achteraf te kunnen reconstrueren? Het S.M.A.K. onderzocht dit en ontwikkelde documentatie die ook de ruimtelijke beleving van een installatie omvatten. Op die manier kan de installatie, wanneer ze afgebroken wordt, later opnieuw worden opgesteld zonder zijn essentie te verliezen. Voor elke installatie wordt een dossier opgemaakt waarin alle mogelijke informatie verzameld wordt. Idealiter worden er verschillende opstellingen uitgetest en naargelang de specifieke ruimte aangepast. Joëlle Tuerlinckx ontwierp bijvoorbeeld vijf verschillende scenario’s om Un Ensemble autour de Mur (1999) gevarieerd op te stellen. Jason Rhoades bepaalde één zeer strak te volgen scenografie voor PIG (Piece In Ghent) (1994) een complexe installatie met objecten die stuk voor stuk verwijzen naar elementen uit het Lam Gods (1432) van de Gebroeders Van Eyck. Honoré d’O zal Draaiboek voor de Schatbewaarder (1996) in de loop van de tentoonstelling op vijf verschillende manieren opstellen. Deze scenario’s zullen nauwgezet gedocumenteerd worden waardoor het S.M.A.K. in dialoog met de kunstenaar tot een optimaal wetenschappelijk dossier kan komen.
Documentatiekamer
De installaties die in de tentoonstelling worden opgenomen, bieden een waaier aan informatie – kunsthistorisch, opstelling en specifieke eisen van de kunstenaar, ideale architecturale context, verschillende documentatietechnieken… – die meestal onzichtbaar blijft. Met Inside Installations kan je voor het eerst een blik achter de schermen werpen. De documentatiekamer toont je op een unieke manier de verschillende facetten van behoud en beheer. Wie de kunstenaar zelf aan het woord wil, kan enkele videogetuigenissen volgen, wie dieper wil graven kan complexe dossiers van kunstwerken ongegeneerd inkijken. Wie zich rechtstreeks en alleen tot de installaties wenst te richten, ga je gang! Installatiekunst? Wat is installatiekunst? Wat kan men zich daarbij voorstellen? Door de enorme diversiteit aan materialen, objecten en betekenissen is het moeilijk om hierop een sluitend antwoord te geven. Hier toch een poging om een aantal ‘mogelijke’ eigenschappen mee te geven: een installatie is een combinatie van verschillende objecten en media (soms ook performances) die met elkaar en de architecturale ruimte in dialoog treden. Soms kan je het kunstwerk fysiek betreden. Een installatie kan de volledige ruimte als dragend en compositorisch element gebruiken. Het heeft niet genoeg aan een sokkel of een muur en wat ademruimte er rond. Een installatie wordt vaak beschreven als theatraal en ervaringsgericht. Sommige installaties stimuleren je zintuigen, bij andere word je actief betrokken. Welke ‘ervaring’ het ook uitlokt, over het algemeen geldt: ‘je moet het gezien/beleefd hebben om precies te weten wat het betekende.’ www.inside-installations.org |
Een Europees onderzoeksproject
De tentoonstelling is een uitloper van of een reflectie op het overkoepelende, Europese onderzoeksproject Inside Installations: Preservation and Presentation of Installation Art dat tussen 2004 en 2007 plaats vond, en internationaal weerklank kende. Het S.M.A.K. was hierin betrokken als één van de actieve partners en wil je met deze tentoonstelling betrekken bij de ietwat ‘verborgen’, doch belangrijke taken – behoud en beheer – die een museum te vervullen heeft. Samen met ondermeer Tate Modern in Londen en Reina Sofia in Madrid onderzocht het S.M.A.K. de complexiteit van installatiekunst en de vraagstukken die daarbij opgeroepen worden als een installatie wordt opgenomen in een museale collectie.
