Warburgballets

In het werk van Theys figureren bekende gezichten uit de twintigste eeuw zoals Hitler, Picasso of Brad Pitt als acteurs. De personages die in de video’s van Theys (°1963, Ukkel) optreden zijn sterk uiteenlopend maar bezitten allen een gelijkaardige zin voor theatraliteit. Ze communiceren via een perfect gecoördineerde choreografie voor een wereldwijd publiek. Al zijn personages hebben gemeenschappelijk dat ze met een beeld geïdentificeerd worden, ze worden losgesneden van hun achterliggende persoonlijkheid en gereduceerd tot icoon. Het zijn figuren die vanuit een opportunistisch besef van de mogelijkheden van de 20e -eeuwse beeldtechnologie hun eigen personages creëerden, via gelaatsuitdrukkingen of bewegingen. Het beeld van Picasso dat het meest met hem geïdentificeerd wordt is dat van de kalende kunstenaar die geconcentreerd staat te schilderen. Dit beeld is een ingeburgerde conventie geworden. Koen Theys legt op een absurde manier de theatraliteit bloot waarop deze conventie gegrondvest is. Via de digitale techniek van de morphing voegt Thuys beweging toe aan de theatrale poses van zijn acteurs. Morphing is een bewerking waarbij een stilstaand beeld geleidelijk overgaat in een volgend stilstaand beeld. Door die digitale overgang genereert de computer een beweging die nooit ‘echt’ plaats gevonden heeft. Het ‘misbruiken’ van techniek om een eigen stilering en betekenis toe te voegen, is een methode waar de kunstenaar al een tijdje mee experimenteert. Maar vooral in de projecten rond Hitler of Picasso formuleert deze methode kritiek op het bewegingstheater van politieke of artistieke grootheden. Want precies met die kunstmatige beweging knipt Theys de laatste band door tussen de persoon Adolf Hitler of de persoon Pablo Picasso en het icoon dat ze rond zichzelf gecreëerd hebben. Op dit punt worden de video’s een onderzoek naar een hedendaagse versie van de klassieke religieuze iconografie. Net zoals de profeten, evangelisten of heiligen hun betekenis haalden uit de gekende en vastgelegde voorwerpen/emoties waarmee ze afgebeeld werden, halen Theys’ figuren hun betekenis uit een gecanoniseerde beweging. En op dezelfde manier als de klassieke heiligen worden hun levens gereduceerd tot die enkele elementen, waarmee ze als conventie inschrijfbaar worden in de geschiedenis. Ook in zijn meest recente video staat het thema van een hedendaagse iconografie centraal. Een viertal gezichten van Hollywood-sterren staren frontaal voor zich uit. Hun gelaten vertonen een bijzonder geladen expressie (woede, angst, achterdocht, …).

Op het eerste zicht lijken de gezichten statisch, maar dan blijkt dat de gelaten langzaam groter worden en dichter lijken te komen. Bovendien gaat het gezicht van bijvoorbeeld Christopher Walken geleidelijk aan over in dat van een andere acteur, met een andere uitdrukking. Deze overgang gebeurt zo traag dat er meestal een samengesteld, vervormd, half-menselijk gezicht te zien is. Als één van de koppen te groot wordt, vervaagt deze langzaam in de zwarte achtergrond en verschijnt er ergens anders een nieuw gezicht. Zo glijden ze eindeloos vanuit de donkere achtergrond in elkaar over. Net zoals in de andere video’s van Theys worden de hoofdrolspelers opgevoerd als iconen eerder dan als personen. Dit keer gebeurt dat niet op basis van bewegingen, maar op basis van de uitdrukking op de gelaten. In dit geval zijn het de gelaatsuitdrukkingen van de personages die verworden tot een herkenbaar en reproduceerbaar icoon. Deze video is dan ook geen satire op de figurerende Hollywoodsterren, maar veeleer een onderzoek naar de relatie tussen gestileerde iconen en expressie. Waar de aanspraak van de gesticulerende Hitler of van Picasso nog bij een virtueel publiek lag, richt Theys deze beelden direct tot iedereen die ze bekijkt. De video heeft een brute overtuigingskracht, versterkt door de lege – digitaal opgewekte – emoties die over de gezichten kruipen.