"We hadden vroeger kunstenaars die een beter oog voor schoonheid hadden," dat zei Peter De Roover afgelopen vrijdag in 'De Afspraak'. En dat wekt wel wat vragen op. Klopt die uitspraak? Moet schoonheid een doel zijn voor kunstenaars? En is de kunstenaar tegenwoordig te veel met zichzelf bezig? 'De Wereld van Sofie' legde deze vragen voor aan Philippe Van Cauteren, directeur van het SMAK in Gent.
“Verbaasd, maar niet verontwaardigd.” Zo reageert Van Cauteren op de uitspraak, want volgens hem vertolkt De Roover hoe heel wat mensen vandaag over kunst denken. Men verlangt naar een herkenbaar, goed geschilderd beeld dat voldoet aan alle technische verwachtingen. “Maar tegelijk dacht ik, mocht er evenveel schoonheid zijn in de politiek als er vandaag in de kunst is, dan zouden we goed bezig zijn.”
Schoonheid als doel van kunst
“Schoonheid is een doel dat altijd in kunst aanwezig is geweest," zegt Van Cauteren. Hij stelt dat de kunst die De Roover vandaag prachtig vindt, vroeger misschien als dissidentenkunst werd gezien. "Wat we als schoon ervaren uit andere tijdperken, werd toen misschien helemaal niet zo ervaren. ”
Van Cauteren vindt dat we bewondering moeten hebben voor kunstenaars die de moed hebben om zich kwetsbaar op te stellen en ons zo op een vrijere manier naar de wereld willen laten kijken. "De tolerantie die we hebben ten aanzien van kunst is eigenlijk een heel goede graadmeter voor de tolerantie die we hebben ten aanzien van onze samenleving."
Lelijke kunst
Toch vindt Van Cauteren dat we een kunstwerk ook lelijk mogen vinden. Een negatieve reactie is volgens hem evenveel waard als een positieve. "Een kunstwerk hoeft geen mooie en prettige achtergrond te zijn. Een kunstenaar is er om ons uit te nodigen om na te denken over vormen van schoonheid, maar ook over wat er om ons heen gebeurt. De schoonheid zit niet in wat er gemaakt wordt, maar in het engagement en de noodzaak waarmee kunstenaars hun werken realiseren."
Volgens Van Cauteren houden kunstenaars de wereld voortdurend een spiegel voor. Ze leggen de vinger op de wonde en die wonde is vandaag zeer groot. "Ik ben nog altijd meer gechoqueerd door de daklozen die ik in de straten van Brussel zie liggen dan door een of ander provocatief werk dat ik in een museum of op een theaterpodium zie.”
