A Vague Uneasiness

Voor A Vague Uneasiness vertrekt Paul Hendrikse van de nalatenschap van de Kameroenese dichter Louis-Marie Pouka-M’Bague.

De figuur van Pouka gidst de kunstenaar door het Kameroen van de eerste helft van de twintigste eeuw en langs de cultuur van de Franse kolonisator. Een geconstrueerde fictie en een dubieuze geschiedenis worden zo vervlochten tot een parallelle realiteit.

Louis-Marie Pouka-M’Bague (1910 - onbekende sterfdatum) bepleitte de assimilatie van het Kameroenese volk in de cultuur van de Franse kolonisator. Overtuigd van de superioriteit van de Franse levensstijl, verhuisde hij in de jaren 1940 zelf naar Frankrijk. De Franse maatschappij voldeed echter niet aan zijn ideale verwachtingen en in de jaren 1950 keerde hij terug naar Kameroen. Zijn gedichten, voorheen een ode aan de Franse cultuur en ideologie, werden vanaf dan gekenmerkt door ‘een vage ongemakkelijkheid’ en een zoekende schrijfstijl. Hendrikse produceert voor het S.M.A.K. een ensemble nieuwe werken (een dia-installatie, een architecturale ingreep en foto’s uit o.a. het Photographic archive of the German Colonial Society, University Library of Frankfurt), waarin hij in dialoog treedt met het leven en werk van deze Kameroenese dichter. Het werk van Hendrikse ontstaat vaak vanuit een fascinatie voor een persoon die een speculatieve of ‘over-gedetermineerde’ plaats in de geschiedenis inneemt. Deze persoon wordt ingezet als gids en beweegt Hendrikse ertoe een reis te ondernemen of actief een ervaring op te zoeken.

Hendrikses projecten zijn meestal het resultaat van uitgebreid onderzoek en intense artistieke samenwerkingen met o.a. fotografen, schrijvers, acteurs en filosofen. The Last Acquisition (2007) nam als uitgangspunt de nalatenschap van Lode Craeybeckx (1897-1976), socialistische burgemeester en oprichter van het Antwerpse Middelheimmuseum. In deze performance bundelde de kunstenaar de collectie van het Middelheim tot één allesomvattend werk. Dit maakte deel uit van een keten van onderling corresponderende werken rond de fictieve sluiting van het museum begin jaren 1990. De serie werd afgesloten met het audiowerk Middelheim, The Interviews (2008), geproduceerd voor het Oostenrijkse ORF Kunstradio. Hendrikse construeert hier een fictie die zo dicht de werkelijkheid benadert dat het een parallelle realiteit wordt. Ook in Hauntology of Smoke and Ochre (2009/2010), bestaande uit een tentoonstelling, een boek en een performance, werden ficties geënt op een op zich al onzekere realiteit. Vertrekpunt van dit project was het leven van de Zuid-Afrikaanse schrijfster Ingrid Jonker (1933-1965) en de wijze waarop zij na haar dood werd gemythologiseerd. In dit werk stelde Hendrikse niet de analyse hiervan centraal, maar zette hij het gepolitiseerde en sterk gemediatiseerde karakter van Jonker in als drager voor een onderzoek naar de relaties tussen geschiedenis, biografie en mythologie. Hierbij is Hendrikse vooral geïnteresseerd in de symbolische waarde van Jonker en de manier waarop haar geschiedenis werd en wordt geconstrueerd, niet in het minste in de context van de Zuid-Afrikaanse natievorming.

Tijdens de tentoonstelling in het S.M.A.K. wordt ook het boek Inventory of Possible Narrations gepresenteerd. Voor dit boek vroeg Hendrikse vier Zuid-Afrikaanse en een Nederlandse auteur een tekst te schrijven die Jonkers biografie als vertrekpunt neemt maar deze fictionaliseert. De auteurs kregen een serie foto's van interieurs en plekken waar Jonker woonde of waarover ze schreef. De auteur kon deze beelden benutten als ‘setting’ waarin het verhaal zich afspeelt of kon er informatie uithalen voor zijn of haar personage. Met tekstbijdragen van o.a. Ingrid Winterbach, Mark Behr en Michiel Heyns. Inventory of Possible Narrations Paul Hendrikse, Inventory of Possible Narrations, Onomatopee #42 (2010), ISBN 978-90-78454-48-9 Te koop in de bookshop van het S.M.A.K. Boekpresentatie: januari 2011