S.M.A.K. beschikt over het belangrijkste en meest representatieve ensemble van zijn werken en wijdde in 2005 en 2015 solotentoonstellingen aan zijn oeuvre. Ook nam hij deel aan de eerste Triënnale van Kathmandu in 2017, samengesteld door onze artistiek directeur Philippe Van Cauteren.
Lois Weinberger werd in 1947 geboren in Stams in Tirol, groeide er in de landelijke streek op en debuteerde in de jaren ’70. De basis van zijn oeuvre lag in een zowel politieke als poëtische visie op het begrip ‘natuur’. Tegenover de eerder romantische voorstelling van de natuur als primitieve tegenhanger van cultuur stelde de kunstenaar dat het natuurlijke en het artificiële onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
Weinberger noemde zichzelf een ‘agricultureel werker’. Planten op braakliggende terreinen vormden het vertrekpunt voor zijn oeuvre. De kunstenaar koos bewust voor wat hij zelf ‘tweederangsnatuur’ noemde, met een centrale rol voor wilde planten. Onkruid staat daarbij symbool voor de bedreigde vrije geest en voor het individu dat zijn eigenheid en verbeelding koestert, dwars tegen de norm in.
In 2005 bracht S.M.A.K. een eerste onderbouwde solotentoonstelling in België. Binnen deze context kocht het museum 19 werken van Weinberger aan. In 2015 volgde een schenking van 16 werken aan voor de collectie door de kunstenaar zelf. Zijn werk was sterk vertegenwoordigd tijdens ‘We Humans are Free’, een tentoonstelling met stukken uit de collectie van S.M.A.K. in 2006 in het 21st Century Museum of Contemporary Art in Kanazawa, Japan. Weinberger nam ook deel aan de eerste Triënnale van Kathmandu in 2017, samengesteld door Philippe Van Cauteren, artistiek directeur van S.M.A.K. In de collectiepresentatie ‘Highlights for a Future | De Collectie (1)’ ter gelegenheid van het 20-jarige bestaan het museum in 2019 kreeg Weinbergers werk ‘Wege’ een iconische plek bij de museumbalie.
- Philippe Van Cauteren schreef twee brieven aan Lois Weinberger die zijn gepubliceerd in het boek ‘Brieven aan kunstenaars’. Lees hier de fragmenten via pdf. Je kan het boek aankopen via leen@smak.be. Na ontvangst van jouw betaling, stuurt Leen het naar je op.
- De film ’20 jaar S.M.A.K.’ door Canvas besteedde ook aandacht aan het oeuvre van Lois Weinberger. Bekijk de film via vrt.nu (op 27min48).
Twee kunstwerken uitgelicht
Met minimale ingrepen creëerde Lois Weinberger voorlopige plekken waar hij ruimte liet voor een vrije tussenkomst van de natuur. Zijn werken namen de vorm aan van guerillatuintjes in openlucht of modulaire indoortuintjes, maar manifesteerden zich onder meer ook in tekeningen, sculpturen, foto’s, teksten, dia’s, video-installaties en situ-projecten. Meestal beperkte Weinberger zich tot minimale, artificiële ingrepen om tegenstellingen zoals het nomadische en het stedelijke, of het ordelijke en het chaotische, binnen zijn poëtische beeldende universum met elkaar in harmonie te brengen.
- Wild Cube (2019) is een stalen constructie die de kunstenaar sinds 1991 op diverse randplekken in en bij steden installeerde. Elke plant waarvan zaad aanwaait, kan binnen deze constructie spontaan en ongetemd ontkiemen en groeien, vaak in contrast met de netjes onderhouden, gecultiveerde natuur erbuiten. Weinberger ‘bevrijdde’ stukjes natuur door er – schijnbaar tegenstrijdig – een omheining rond te plaatsen. Erbinnen kunnen onkruid en wilde planten, die geen rekening houden met afbakeningen, hun gang gaan. De wildgroei in Weinbergers ‘Wild Cube’ staat in contrast met tuinieren, waarbij het beheersen en controleren van de natuur centraal staan, en ook met onze strak gereguleerde maatschappij. Het werk is een lofzang op het ongetemde van onkruid, op het alledaagse, op het vreemde, de vrijheid en de pure natuur.
- Wege (2005) (wegen) houdt het midden tussen een wegenkaart en een plantaardig motief. Weinberger gebruikte sporen uit de natuur als patronen. Ze werden motieven in zijn tekeningen, sculpturen en architecturale concepten. De natuurlijke vormen verbeelden voortdurende groei. Planten zijn symbolen van dynamiek en verandering. Ze laten zich niet beknotten door grenzen maar zoeken hun eigen weg. Hun organische groei staat voor Weinbergers verzet tegen een strakke, rationele invulling van onze omgeving en maatschappij.
In de Kleine Catalogus van de Collectie van S.M.A.K. stond deze tekst over dit werk:DE LETTERZETTER IS EEN SCHORSKEVER DIE TUSSEN DE SCHORS EN DE STAM VAN SPARREN LEEF T. DE BOOM STERFT DOORDAT DE LARVEN VAN DE KEVER AL HET HOUT WEGKNAGEN.
Wege of wegen houdt het midden tussen een wegenkaart en een afbeelding van een plant. Deze rode muurschil- dering toont het spoor van de letterzetter dat de kun- stenaar vergroot heeft. Vanuit de centrale middenlijn zie je vloeiende vertakkingen die zich in allerlei richtingen verspreiden.
Meer informatie over Lois Weinberger vind je ook op onze collectiepagina, klik hier.
