Lifted

Catrysse volgde Experimentele Kunsten aan de Sint-Lukas Hogeschool te Gent. Nadien studeerde hij aan het HISK te Antwerpen en verkreeg een beurs voor een verblijf in Glasgow. In 2001 had hij een individuele tentoonstelling in Argos, waar meerdere werken in de ruimte opgesteld werden, sindsdien nam hij ook deel aan verschillende groepstentoonstellingen.

Met zijn films en installaties wil Wim Catrysse de toeschouwer bewust maken van het eigen kijken en ervaren. Het aanspreken van de kijker en de integratie van het werk in de ruimte maken een belangrijk deel van zijn werk uit. De films van Catrysse kunnen beschouwd worden als een onderzoek naar de relatie van het lichaam tot zijn omgeving. De personages in de films bevinden zich in besloten ruimtes die een invloed lijken uit te oefenen op hun gedrag of gemoedsgesteldheid. Het spreekt voor zich dat de presentatie van de werken erg belangrijk is. Aan de oorsprong van het werk van Catrysse liggen eenvoudige handelingen of acties die uitgevoerd worden in zelfgeconstrueerde ruimtes – vaak met erg beperkte afmetingen. De camera legt de acties niet enkel vast. De positie van de camera ten opzichte van de scène – dit kan zijn: statisch, van nabij, roterend of als tegenspeler – is van doorslaggevend belang voor de impact die de beelden hebben. Catrysse bedient de camera niet 'manueel' (inzoomen, verplaatsen), noch worden de opnames nadien grondig getrukeerd of bewerkt. De camera wordt als constituerend element bij de gebeurtenissen betrokken, registreert de scène niet enkel. Naast de acteur en de toeschouwer, kan men de camera haast als een derde participant beschouwen. De spanning van het lichaam in de ruimte wordt versterkt doordat de kijker zich met het standpunt van de camera vereenzelvigt. Met de camera focust de kunstenaar op bepaalde handelingen, kiest hij welke facetten van de scène onder aandacht gebracht worden. De mogelijkheid om bepaalde aspecten van de werkelijkheid te belichten en intens in beeld te brengen, is een van de verdiensten van het medium film. De lens ontsluit een werkelijkheid die voorbij het spectrum van onze zintuigen gaat, laat zien wat in feite optisch onzichtbaar is.

Walter Benjamin analyseert de eigenschappen van nieuwe media als fotografie en film, en positioneert deze ten overstaan van traditionele beeldende kunstvormen. In zijn beroemde essay 'Het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reprodu-ceerbaarheid' (1936) heeft hij het over film die ‘over de gehele breedte van de optische en thans ook akoestische waarnemingswereld een soortgelijke verdieping van de waarneming tot gevolg had (...). Zo wordt tastbaar dat de natuur die tot de camera spreekt een andere is dan die tot het oog spreekt. Anders vooral doordat in de plaats van een door de mens bewust verkende, een onbewust doordrongen ruimte treedt’. Door toepassing van de verschillende technieken die met het filmen gepaard gaan, kunnen bepaalde stramienen blootgelegd worden waaraan het blote oog voorbij gaat. Ook al leent het medium film zich er bij uitstek toe om te focussen op facetten van de werkelijkheid, toch keert Wim Catrysse deze kwaliteit op een paradoxale wijze om. In plaats van heldere leesbare beelden te maken, krijgen we als toeschouwer het idee dat bepaalde cruciale informatie ontbreekt. Bij het aanschouwen van een beeld of object ordenen we mentaal alle prikkels, zodat we onmiddellijk zaken herkennen, oorzaak en gevolg kunnen afleiden. Wanneer onze perceptie verstoord wordt; wanneer hetgeen onze zintuigen opmerken niet voldoende blijkt om een coherent en logisch beeld samen te stellen, ontstaat er een leegte. Dit gevoel van ongemak of desoriëntatie maakt dat we ons als kijker lichamelijk betrokken voelen, en naar mogelijkheden zoeken om de beelden, die weerstand bieden, op te vullen. Er is een soort falen van 'vatten' in Catrysse’s werk, dat tevens maakt dat zijn films niet als ‘ontledend’ zoals beschreven door Walter Benjamin kunnen begrepen worden. Het is net deze verstoring waaraan zijn beelden hun kracht en impact ontlenen. De werken van Catrysse gaan steeds over bepaalde gewaarwordingen, lichamelijke ervaringen voortkomende uit ongebruikelijke situaties. De films maken dat de toeschouwer zich bewust wordt van de eigen lichamelijkheid, van visuele stimuli die een klankbord vinden en het werk betekenis geven. De betekenis ontstaat pas wanneer de werken weloverdacht in de specifieke tentoonstellingsruimte kunnen opgesteld worden. Voor de tentoonstelling in het S.M.A.K. zal Catrysse vanzelfsprekend vertrekken van de eigenschappen van de ruimte en van daaruit de keuze van het werk en de plaatsing maken.