S.M.A.K. en de onderzoekscluster 'Exhibition Culture: Dialogues in the Making (Intermedia)' van LUCA School of Arts/Brussel nodigen je uit voor: documenta en de kunstenaar als curator, een gesprek tussen kunstenaar Daniel Buren en het kunstenaarscollectief ruangrupa.
Uitgangspunt van de lezing is Daniel Buren's aangrijpende commentaar op het verdwijnen van kunstwerken binnen thematentoonstellingen als documenta 5, dat hij verwoordde in zijn bijdrage aan de catalogus van die tentoonstelling. Het zal gaan over de curatoriële aanpak van het kunstenaarscollectief ruangrupa voor documenta 15, dat vijftig jaar later de vitaliteit van op gemeenschap gebaseerde artistieke praktijken benadrukt en de centraliteit van het kunstwerk in twijfel trekt.
De moderator van het gesprek is Nicola Setari, kunsthistoricus en curator (LUCA School of Arts). Het gesprek vindt plaats in het kader van de finissage van de tentoonstelling "Museum for a Small City/Rebuild" van Richard Venlet in het S.M.A.K. en ruangrupa's benoeming tot artistiek directeur van documenta 15, die in 2022 in Kassel zal plaatsvinden.
Dit is een samenwerking tussen S.M.A.K. en The Research Cluster Exhibition Culture: Dialogues in the Making (Intermedia).
Begin 2019 kondigde documenta aan dat het kunstenaarscollectief ruangrupa de artistieke leiding op zich zou nemen van documenta 15, dat in juni 2022 zal plaatsvinden.
Het collectief bestaat uit 9 kunstenaars en is gevestigd in Jakarta, Indonesië. ruangrupa schetste hun curatoriële aanpak aan de hand van de Indonesische term lumbung, die vertaald kan worden als 'rijstschuur'. Dit is een collectief pot- of accumulatiesysteem dat gebruikt wordt in landelijke gebieden van Indonesië, waar door een gemeenschap geproduceerde gewassen worden opgeslagen als een toekomstige gedeelde gemeenschappelijke hulpbron en worden verdeeld volgens gezamenlijk bepaalde criteria.
Sinds documenta 5 hebben alle edities van de grootschalige tentoonstelling in Kassel een curator gehad die verantwoordelijk was voor de artistieke leiding. De volgende editie zal dus voor het eerst in 50 jaar zijn dat kunstenaars het voortouw nemen. Al in 1972 stonden veel kunstenaars die waren uitgenodigd om deel te nemen aan documenta 5 kritisch tegenover de aanpak van Harald Szeemann, als artistiek directeur, bij het ontwikkelen van de grootschalige tentoonstelling. Ze hadden het gevoel dat ze niet betrokken werden bij een aantal essentiële beslissingen over wat er gepresenteerd zou worden en hoe het gepresenteerd zou worden. Szeemann en zijn team verlegden het belang van het afzonderlijke kunstwerk naar de tentoonstelling, door de nadruk te leggen op de thematische en onderzoekende focus van de laatste. Ze veranderden de tentoonstelling in haar geheel in een kunstwerk en openden een spanningsveld tussen kunstenaars en curatoren, niet alleen over auteurschap, maar ook over middelen.
Daniel Buren nam aan die editie deel met een artistiek project dat installaties over de hele tentoonstelling omvatte en een tekstuele bijdrage aan de catalogus die hij de titel "Exhibition of an Exhibition: a Piece in 7 Tableau" meegaf. Het bood een concrete vorm van poëtisch verzet tegen de vermeende almacht van de curatoren. In een interview in 2003 vroeg Buren, terugkijkend op zijn deelname aan documenta 5, wanneer er een door kunstenaars gecureerde editie van de tentoonstelling zou komen? Het zou nog 20 jaar duren voor zijn vraag positief beantwoord zou worden.
