Niele Toroni groeit op in Zwitserland en verhuist in ‘59 naar Parijs. Hij ontwikkelt er een beeldend concept dat hij ongewijzigd blijft toepassen, wat zijn werk zeer herkenbaar maakt. Zijn idee licht Toroni steevast letterlijk toe in de enige titel die hij voor zijn werken relevant vindt: ‘Empreintes de pinceau n° 50 répétées à intervalles réguliers de 30 cm’ (Afdrukken van een kwast nr. 50, herhaald op regelmatige afstanden van 30 cm).
Zijn werk bestaat uit zorgvuldig geplaatste, repetitieve toetsen van steevast een plat penseel van 50 mm breed in een regelmatig patroon met een tussenruimte van exact 30 cm. Om de verftoetsen te positioneren, zet Toroni met een passer potloodkruisjes uit. Elke toets resulteert uit een handmatige handeling, is op zich telkens uniek, maar wordt onderdeel van een totaalbeeld, een patroon. De enige variabelen zijn de kleur en de drager. Toroni gebruikt verschillende kleuren, ongemengd, zoals ze werden gefabriceerd. Wel beperkt hij zich per werk tot één kleur. Toch is het resultaat telkens anders, omdat drager en ruimtelijke context wisselen. Zo brengt hij zijn schilderingen aan op o.a. zowel doek, papier, muur of vloer, emailplaten, kranten, als dagboeken of zelf een metroplan of affiches.
Toroni’s streng seriële methode maakt zijn werk bijna tot een machinale activiteit en resulteert in een zorgeloos formalisme. Zeer consequent beschouwt hij zichzelf dan ook eerder als een schilder – in de betekenis van iemand die verf op een oppervlak aanbrengt – dan als een kunstenaar. Zijn werk heeft geen verhalende inhoud maar verwijst louter naar zichzelf, de penseeltoets en de ruimte en architectuur van de plaats waar het wordt getoond. Vanaf midden jaren ‘60 neemt Toroni deel aan vele internationale tentoonstellingen en realiseert hij talloze werken in situ. In ‘67 verleent hij mee zijn naam aan het kunstenaarsinitiatief B.M.P.T., letters die verwijzen naar Daniel Buren, Olivier Mosset, Michel Parmentier en Niele Toroni. De schilders reageren met publieke acties en manifesten tegen de dan als burgerlijk ervaren kunst en kunstwereld en pleiten voor een onpersoonlijke kunst. Buren schildert verticale strepen, Parmentier horizontale, Mosset cirkels en Toroni penseeltoetsen. In tegenstelling tot Buren, die de ruimte naar zijn hand zet, beoogt Toroni geen verandering. Hij gebruikt de ruimte zoals ze is, los van haar architecturale of sociale connotaties.
Het oeuvre van Toroni kadert binnen de tendens vanaf de jaren ’50, waarbij veel kunstenaars zoeken naar een objectievere kunst met steeds verdere reductie van beeldende middelen, als reactie op de gevoelskunst van de expressionistische stromingen. Het gaat om een modernistisch streven dat de essentie van een kunstwerk en wat het tot kunst maakt, bloot wil leggen. De kritiek op wat voorafging, heeft iets destructiefs: elke overbodige vorm of kleur wordt verwijderd. Toroni trekt de vraag naar de kern van schilderkunst tot in zijn uiterste consequentie door. Zijn oeuvre lijkt wel een samenvatting van alle modernistische dogma's van vlakheid en zuiverheid: de essentie van een verfstreek op een ondergrond.
