Toguna
Voor Youssouf Dara & Pawel Althamer,
Voor alle vluchtelingen vandaag,
Je ene verhaal is er één zoals er duizenden,
tienduizenden, miljoenen zijn… Omdat je
niet vechten wou, omdat je geen bloed met
je ziel en gedachten verbinden wou, vluchtte je,
toen je dorp, je geliefden, familie en vrienden,
je rituelen en cultuur, eeuwenoud en trouw,
werden aangevallen, uitgemoord. De Toguna,
je Casa de la Palabra, op drie dagen gebouwd, is nu
als een ark in het Museum neergedaald. Als een
centrale plek van uitwisseling en alles wat gedeeld
kan worden op aarde om zittend conflicten weg
te strijken. Het dak van hout en twijgjes laag zodat
nederigheid en eerbied er ook een plaats krijgen
te midden van de acht pilaren als teken van de
eeuwigheid. Oorspronkelijk onsterfelijk waren
de mensen, zoals de Dogonlegende verhaalt,
tot plots hun ziel zich van het lichaam scheidde,
de gedaante van een lébé* aannam, als voorouders
levend in grotten en holtes. Elke rots, boom en dier
een deel van het verbonden en vibrerend geheel.
De antilope als eerste dier, de haas vol intelligentie,
de krokodil zo heilig, die samenleeft met de familie
en gestreeld kan worden. Vruchtbaarheidssculpturen
zijn ook gebeden om de regen gunstig te stemmen,
een kind om het belang van opvoeding te onderlijnen,
een schildpad om vergif uit het voedsel te weren. Een
teenslipper omdat je deze plek niet met schoenen aan
betreedt. Zo logisch verbonden met de natuur, laat elke
gebeurtenis sporen na zodat ze nooit vergeten wordt, niet
uit het collectieve bewustzijn van de mensheid verdwijnen kan.
Inge Braeckman
lébé*: is het Dogonwoord voor slang dat in de cultuur geen negatieve bijklank heeft maar verwijst naar de eerste voorouder.
